Van kerkkoor naar modern gemengd koor

Gegevens

Categorie: Koorhistorie

Van kerkkoor en liederentafel naar mannenkoor en vervolgens naar een modern gemengd koor.

Van oudsher hebben alle parochiekerken een zangkoor gehad om de kerkdiensten op te luisteren. In vroeger tijden bestonden deze koren uit mannen, van wie op school waarschijnlijk al bleek dat ze goed konden zingen. Volwassen geworden kwamen ze bij het kerkkoor omdat ze muzikaal waren en door de pastoor of de schoolmeester, die vaak de dirigent was, gevraagd werden. Ze moesten natuurlijk wel gregoriaans kunnen zingen, maar al doende leerden ze dat. In de herberg en bij feestelijke gelegenheden als de kelen goed gesmeerd waren, werd door de mannen ook graag een minder geestelijk lied aangeheven. Zo ontstonden de meeste liederentafels. In Breugel moet het niet anders gegaan zijn.

In 1875 vonden de leden van het kerkkoor van de parochiekerk Sint Genoveva te Breugel, dat ze behalve de kerkelijke gezangen in groepsverband ook andere muziek konden zingen. Op een zondagmorgen na de hoogmis besloten ze in de herberg ‘Den Tèil’, tegenover de Breugelse kerk, tot de oprichting van een liederentafel.

De eerste liederenzangers waren: Johannes Swinkels, gewoonlijk Hanneske Frenssen genoemd, Tinus Rooijakkers, Arnoldus Sanders alias Nolleke Bekkers, Dries van Rooij beter bekend als Dries uit ‘t Ham, Tinus van Rooij en Hannes Vos.

Uit deze groep is het mannenkoor ‘Eens van Zin, ontstaan.

De dirigent van het kerkkoor, Hanneske Rooijakkers, nam ook de leiding van dit nieuwe mannenkoor op zich. Misschien was hij wel de initiatiefnemer.

Doel van de nieuwe vereniging was “het bevorderen van de edele zangkunst met alle daartoe ten dienste staande middelen”. En dat hebben ze gedaan! Niemand zal toen vermoed hebben dat het koor in volle bloei de 21e eeuw zou binnengaan.

De dirigenten

De eerste dirigent was zoals gezegd, Johannes (Hanneske) Rooijakkers. Hij was landbouwer en we mogen aannemen dat hij geen dirigen-tenopleiding had genoten. Het moet zijn muzikale aanleg geweest zijn die hem in staat stelde om leiding te geven aan zowel het kerkkoor als de liederentafel.

Hij werd als zodanig opgevolgd door zijn neef-oomzegger en naamgenoot Jan Rooijakkers, in 1910 bij het kerkkoor en in 1915 bij de liederentafel. De muzikaliteit zat in de familie: de vader van Jan was ook koorzanger en nam in 1898 zijn 15-jarige zoon mee. Hanneske had zijn neef goed voorbereid. Jong en enthousiast nam Jan de leiding op zich en bracht het zangkoor tot bloei. Met zijn partituren in het bekende karbiesje, later een aktetas, en zijn hoed was Jan altijd met zijn koor present bij feestelijke gebeurtenissen.

Op 1 februari 1956 had Gerrit Rooijakkers de dirigeerstok van ‘Een van Zin’ van zijn vader overgenomen. Hiermee kwam de derde generatie uit de familie aan de leiding van het koor. De muziek was voor hem van jongs af een deel van zijn leven. Begonnen als zangertje in het kinderkoor van de Sint-Genovevakerk, vervolgens lid en later onderdirecteur van zowel het kerkkoor als de fanfare en in 1947 zanger bij ‘Een van Zin’, werd hij daarvan op 26-jarige leeftijd dirigent. Hij zag de vereniging graag wat groter, maar met alleen mannen was dat niet haalbaar. En zo kwam het plan tot het omvormen van een mannenkoor naar een gemengd zangkoor.  In Breugel moest men wel even aan het idee wennen. Gerrits vader waarschuwde hem:

“Jongen, wa ga-de toch beginnen mè al da vrouwvolk d’r bij..…. Nou kunne we ‘Een van Zin’ wel begraven.”

In september 1961 was het echter zo ver: de gemengde zangvereniging ‘Een van Zin’ was een feit: acht dames en twintig heren. Op 7 februari 1996 werd het veertigjarig jubileum van dirigent Gerrit Rooijakkers gevierd met een groot feest in de (carnavals-)feesttent op het kerkplein in Son met alle koren van Son en Breugel. Gerrit kreeg een onderscheiding van de Nederlandse Bond van Zangverenigingen: een gouden dasspeld als blijk van waardering voor zijn grote verdiensten. Bovendien reikte de burgemeester hem een bijzondere gemeentelijke onderscheiding uit in de vorm van een bronzen beeldje van de ‘Screaming Eagle’, de adelaar van de muziek.

Het betekende tevens een afscheid van de familie Rooijakkers in de functie van dirigent van het dan 120 jaar bestaande koor. Gerrit stopte; Hans van den Boomen nam de leiding over en liet een nieuwe wind waaien. Vanaf augustus 1998 hanteerde Rien Vos uit Gemert de dirigeerstok. Onder zijn invloed is het repertoire gemoderniseerd: er werd meer eigentijdse muziek gezongen. In 2002 nam Hans Rooijakkers het dirigentstokje over van Rien Vos en daarmee zijn vier generaties Rooijakkers de spil geworden van het koor sinds de oprichting in 1875. Waarschijnlijk een unicum in de geschiedenis van Nederlandse koren. Vanwege een te drukke agenda heeft Hans op 30 september 2013 ‘EénvanZin’ verlaten. Tot september 2014 was Frans Lemmens verbonden aan Eén van Zin; hij is opgevolgd door mevrouw Willy de Rooij. Van februari 2016 t/m juli 2017 is mevrouw Els van der Waard vaste dirigent geweest. Tot eind 2017 heeft dirigent Kees Doevendans leiding gegeven aan Eén van Zin. In februari 2018 is Coen Swinkels aangesteld als vaste dirigent.

Eén van Zin is in 1975 én in 2001 onderscheiden met de Koninklijke Erepenning van Verdienste, ter gelegenheid van respectievelijk het 100- én 125 jarig bestaan.
Klik hier voor het inzien van de beide achterliggende Koninklijke beschikkingen: 100 jarig bestaan, 125 jarig bestaan

Overdracht gedenkpenning Zang en Vriendschap aan Eén van Zin.

Na 30 jaar Zang en Vriendschap wordt onder het motto: 't is goed geweest', het gelijknamige mannenkoor op 28 juni 2017 opgeheven.

Ter gelegenheid van het 25 jarig jubileum van Zang en Vriendschap in 2012, heeft Paul Vos een gedenkpenning ontworpen. De penning is gegoten in brons en werd op 7 juni 2012 tijdens een feestelijk diner voor de leden en de partners aan de voorzitter van het mannenkoor aangeboden. De penning heeft aan één zijde de naam Zang en Vriendschap met het logo uit het vaandel en het wapen van de gemeente Son en Breugel. Aan de keerzijde staat de dirigent voor het koor met de piano aan zijn rechterhand.

Volgens afspraak met de ontwerper van de gedenkpenning Paul Vos is besloten bij het opheffen van de vereniging de penning van het 25 jarig jubileum van Zang en Vriendschap over te dragen aan Eén van Zin zijnde: 'de vereniging die het dichtst ligt bij het ontstaan van Zang en Vriendschap'. In Mei 2017 is de gedenkpenning van het mannenkoor 'Zang en Vriendschap uit Son en Breugel' overgedragen aan de Gemengde Zangvereniging Eén van Zin uit Son en Breugel.